Đặc điểm hoạt động của tên lửa hành trình (ST)

TÊN LỬA HÀNH TRÌNH LÀ GÌ ?

Tên lửa hành trình, tiếng Anh là “ Cruise missile “ , thuật ngữ tiếng Nga gọi là “ Tên lửa có cánh “ , là loại vũ khí tên lửa có điều khiển mà đặc điểm bay của nó là trong toàn bộ quỹ đạo , tên lửa chịu tác động của lực nâng khí động học thông qua các cánh nâng lên (1).

Tên lửa hành trình có rất nhiều cách điều khiển:  theo chế độ lập trình sẵn để tấn công các mục tiêu cố định hoặc dùng radar hoặc tự dẫn để tấn công các mục tiêu di động như máy bay, tầu chiến.

Theo cách phânloại của Nga , tên lửa hành trình có 2 loại chính :

a)-Loại cánhphẳng  , có thể mang đầu đạn nổ dùng trong chiếntranh thông thường hoặc mang đầu đạn hạt nhân dùngtrong chiến tranh hạt nhân . Loại cánh phẳng thường dùngđộng cơ tuốcbin khí như của máy bay , tốc độ dướiâm ( ví dụ tên lửa P-5 Pyatyorka của Nga có tốc độ Mach 0,9 ) nên không thể dùng để tiêu diệt máy bay cótốc độ vượt âm mà chỉ dùng để tiêu diệt các mụctiêu cố định hay mục tiêu di chuyển chậm như xe cơgiới , tầu khu trục , tầu sân bay , tầu ngầm .

b)- Loại cánhchữ thập , dùng động cơ có tốc độ vượt âm (Mach trên 1 ) . Chúng có thể dùng để tấn công máy bay ,xe tăng ,  chiến hạm có tốc độ cao .  Điển hình củaloại tên lửa này là các tên lửa không đối không .

Cách phân loại củaMỹ và nhiều nước Phương Tây khác không giống Nga . Vớihọ , tên lửa hành trình chỉ dùng để mô tả loại tênlửa  cánh phẳng có điều khiển.

ĐẶCĐIỂM CHIẾN THUẬT CỦA TÊN LỬA HÀNH TRÌNH :

1- Loại cánh phẳngcó tốc độ tương đối thấp , cho phép bay ở độ caothấp , có thể lập trình bay men theo cao độ của địahình nên có ưu thế bí mật bất ngờ , gây khó khăn chohệ thống radar và phòng không của đối phương . Nhưngmặt khác lại dễ bị bắn hạ bởi pháo cao xạ , súngmáy phòng không của đối phương , thậm chí bằng các vũkhí khác của bộ binh .

2- Với  cùng bán kínhhoạt động như nhau thì sử dụng loại tên lửa cánhphẳng rẻ hơn nhiều so với sử dụng loại tên lửa cánhchữ thập hoặc dùng tên lửa đạn đạo (2).

3- Về kinh tế , dùngtên lửa có cánh vẫn đắt hơn nhiều so với dùng máybay chiến đấu của không quân vì tên lửa có cánh thựcchất là 1 khí cụ bay không người lái chỉ sử dụng 1lần mà phần đắt nhất của nó là hệ thống điềukhiển ( ví dụ 1 tên lửa Tomahawk của Mỹ có giá trênmột triệu USD ).

4- Tên lửa hành trìnhvừa đắt , vừa có sức công phá  phụ thuộc giới hạncủa khối lượng đầu đạn nên trong chiến tranh thôngthường , nó chỉ được dùng thích hợp để tấncông các mục tiêu có giá trị cao như các Trạm chỉ huy, các nhà máy quan trọng , Các cầu lớn và quan trọng ,các Trạm phát sóng , các trạm phát điện , các chiếnhạm của đối phương . Cách hạn chế hiệu quả củatên lửa hành trình là phải phân tán làm giảm giá trịcủa từng mục tiêu .

5- Tên lửa hành trìnhhiện đại có độ chính xác cực kỳ cao . Để tấn côngcác mục tiêu cố định thì toạ độ của mục tiêu đượccài đặt vào bộ nhớ của chương trình điều khiển củatên lửa hành trình và tên lửa liên tục kết nối vớihệ thống định vị toàn cầu ( GPS ) để tự hiệu chỉnhđường bay đến mục tiêu , vì thế nó có thể đạt đếnđộ chính xác cực kỳ cao . Để chống lại loại tênlửa này thì điều mấu chốt là phải phá sóng liên lạccủa tên lửa với hệ thống định vị toàn cầu và luônluôn di chuyển để không trở thành mục tiêu cố định(3).

NguyễnQuốc Thái

Ghi chú :

(1) Bom bay V-1 của ĐứcQuốc xã dùng để tấn công nước Anh trong chiến tranhthế giới lần thứ 2 thật sự là tên lửa hành trìnhtheo đúng nghĩa hiện đại , mặc dù khi đó hệ thốngđiều khiển của nó còn rất thô sơ

(2) Tên lửa đạn đạolà loại tên lửa có phần lớn quỹ đạo tuân theo phươngtrình của vật dưới tác động của trường trọng lực. Loại tên lửa đạn đạo không chịu tác động bởilực nâng khí động học , thường được phóng thẳngđứng vượt ra khỏi tầng khí quyển đậm đặc và thâmnhập vũ trụ như 1 tên lửa vũ trụ .

(3) Sưu tầm trênWikipedia ngày 22/8/2012.