Giáo dục ở Đan Mạch (ST: Vũ Diệu)

Nền kinh tế và giáo dục của Đan Mạch

I)- Một số nét đại cương về Đan Mạch

II)- Nền kinh tế và giáo dục của Đan Mạch

Lược trích tài liệu tiếng Anh” Đan Mạch và nền giáo dục của Đan Mạch” ( Denmark and Education in Denmark )

tại ( http://en.wikipedia.org/) và tài liệu tiếng Pháp “Hệ thống giáo dục của Đan Mạch”

( Système educatif danois) tại ( http://fr.wikipedia.org/) , tháng 12/2012 .

I)- Một số nét đại cương về Đan Mạch :

Đan Mạch ( tiếng Đan mạch là Danmark) là quốc gia quân chủ lập hiến với thể chế đại nghị , là 1 quốc gia lớn nhất trong 3 quốc gia của Vương quốc Đan Mạch ( Đan Mạch , Greenland , Faroe Island ) ,thuộc vùng Scandinavia ở Bắc Âu , nằm ở vùng cực nam các quốc gia Nordic , phía tây nam của Thuỵ Điển,phía nam của Na Uy và gíáp nước Đức về phía nam.

Lãnh thổ Đan Mạch gồm nhiều đảo nên còn được gọi là quần đảo Đan Mạch , trong đó có đảo lớn nhất là đảo Jylland , giáp Biển Bắc và Biển Baltic . Từ xa xưa , những khối băng lớn của thời kỳ băng hà đã hình thành nước Đan Mạch ngày nay . Khí hậu mùa hè ở Đan Mạch lạnh hơn so với các nước Châu Âu khác nhưng về mùa đông thì ấm hơn. Ánh sáng mặt trời mùa đông chỉ xuất hiện từ 8,45 h đến 15,45 h .

Luật Hiến Pháp là đạo luật căn bản của Đan Mạch được ban hành ngày 5/6/1849 , quy định chuyển Đan Mạch từ Vương quốc do một người cai trị (enevoelde) sang quốc gia quân chủ lập hiến với chế độ tam quyền phân lập. Hiện nay Nữ Hoàng Đan Mạch là người đứng đầu Vương quốc với vai trò biểu tượng quốc gia.

Diện tích Đan Mạch là 43.094 Km2 . Dân số năm 2012 là 5.580.413 người ( bằng 1/16 dân số ViệtNam ) , mật độ 130 người/ 1 Km2 . Chỉ số IDH năm 2011 là 0,895 ( hạng cao , thứ 15 ) . Thủ đô là Kopenhagen . Ngôn ngữ chính là tiếng Đan Mạch . Ngôn ngữ thứ 2 là tiếng Đức . Tiếng Anh là ngoại ngữ thứ 1 . Ngoài ra tiếng Pháp được dùng khá phổ biến . Tiền lưu hành là đồng Krone ( DKK) . Năm 2007 tỉ giá 1 USD = 5,1 Krone , 1 euro = 7,45 Krone .

Về hành chính , Đan Mạch chia thành 5 vùng lãnh thổ là vùng Thủ đô , vùng Sjoelland , vùng nam Đan Mạch , vùng trung bán đảo Jylland và vùng bắc bán đảo Jylland .

Đan Mạch là thành viên của Liên hiệp quốc , của WTO , của khối OECD , của khối NATO , có quan hệ ngoại giao với trên 100 quốc gia khác trong đó có Việt Nam , là thành viên của Liên minh Châu Âu nhưng chưa tham gia khu vực đồng euro.

Đan mạch có khoảng 71.600 Km đường bộ , trong đó có 880 Km xa lộ , khoảng 2.875 Km đường sắt , có 35 cầu dài trên 200 m , trong đó cầu Storebaelt là 1 trong những cầu dài nhất Châu Âu , nối liền 2 đảo Fyn và Zealand , có 1 phần đường hầm dưới đáy biển dành cho xe lửa. Trong Thủ đô Kopenhagen có xe điện ngầm dưới mặt đất ( metro). Ngoài ra có nhiều tầu phà ( ferry ) làm phương tiện giao thông giữa các đảo .

Đan Mạch được thế giới biết đến là 1 quốc gia có nền kinh tế tư bản chủ nghĩa hỗn hợp và 1 hệ thống phúc lợi quốc gia lớn , được xếp hạng nhất thế giới về bình đẳng thu nhập . Theo thăm dò chỉ số hoà bình toàn cầu năm 2009 , Đan Mạch là quốc gia an bình thứ 2 thế giới . Theo chỉ số nhận thức tham nhũng năm 2008, Đan Mạch là quốc gia ít tham nhũng nhất thế giới . Từ năm 2006 đến 2008 , báo chí thế giới đánh giá Đan Mạch là nơi hạnh phúc nhất thế giới dựa trên 3 tiêu chí là sức khoẻ , phúc lợi xã hội và giáo dục .

Năm 2011 , Đan mạch có bình quân 1 bác sĩ / 294 người dân . Đan Mạch thực hiện hệ thống bảo hiểm y tế phổ thông . Nhà nước Đan mạch đã chi 9,8% GDP hàng năm cho sự chăm sóc sức khoẻ người dân . Tuổi thọ bình quân của cả nam và nữ Đan mạch là 78,6 tuổi.

II)- Kinh tế và giáo dục của Đan Mạch :

Kinh tế của Đan Mạch :

Đan Mạch không có nhiều tài nguyên thiên nhiên và thị trường nội địa thì nhỏ . Tài nguyên chính của Đan Mạch là dầu mỏ , khí đốt ( trữ lượng không lớn ) , cá , muối và đá vôi .

Do thị trường nội địa nhỏ , Đan Mạch dựa chủ yếu vào buôn bán với nước ngoài , trong đó buôn bán với các nước trong Liên minh Châu Âu chiếm khoảng 70% . Đức là đối tác ngoại thương lớn nhất của Đan Mạch .

Dầu khí khai thác từ Biển Bắc có dư thừa để xuất khẩu . Nông nghiệp của Đan Mạch có đủ nông phẩm cho 15 triệu người tức là dư thừa khoảng 60% để xuất khẩu . Hàng năm , nông nghiệp Đan Mạch tạo ra giá trị khoảng 90 tỉ Krone . Đan Mạch tự đảm bảo đươc khoảng 10% nhu cầu năng lượng dựa vào nhiệt điện và điện sản xuất từ sức gió của những cánh quạt gió lớn . Số thiếu hụt năng lượng phải nhập từ Thuỵ Điển .

Đan mạch có nền kinh tế thị trường hiện đại và 1 nền công nghiệp được chuyên môn hoá , năng động , có sức cạnh tranh với các nền kinh tế khác .

Năm 2011 , GDP (PPP) của Đan Mạch là 206,5 tỉ USD ; GDP tính theo đầu người là 37.151 USD.

Đan Mạch được báo chí thế giới đánh giá là quốc gia có môi trường kinh doanh tốt nhất thế giới .

Đan Mạch có nhiều xí nghiệp cỡ trung và cỡ nhỏ nhưng cũng có nhiều Công ty đa quốc gia , như Hãng A.P. Moller-Maersk ( vận tải ) , Logo ( đồ chơi ) , Carlsbergs ( bia ) , Vesta ( chế tạo quạt gió ) , Lundbeck và Novo Nordisk ( dược phẩm ). ( còn nữa )